Τό Ἅγιο Ὄρος (ἐπίσημα: Ἱερά Κοινότης Ἁγίου Ὅρους ) εἶναι μία «Αὐτόνομη Μοναστική Πολιτεία», ἐντός τῆς Ἑλλάδας, (ἴσως μοναδική στό κόσμο, μέ ἐξαίρεση τήν κοσμική Λάσα τοῦ Θιβέτ), στή χερσόνησο τοῦ Ἄθω τῆς Χαλκιδικῆς στή Μακεδονία, πού θεωρεῖται κέντρο τοῦ Ὀρθόδοξου μοναχισμοῦ.
Θεωρεῖται ἀπό τά σημαντικότερα τμήματα ὄχι μόνο τῆς Βαλκανικῆς, ἀλλά τῆς Εὐρώπης καί τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, λόγω τῆς μεγάλης ἐθνικῆς, ἱστορικῆς, θρησκευτικῆς, γραμματειακῆς καί πολιτισμικῆς ἀξίας αὐτοῦ, ὡς ἀκόμη καί κέντρου διατήρησης καί συντήρησης πλούσιου ὑλικοῦ, ἔτσι ὥστε νά χαρακτηρίζεται "καταφύγιο" καί "μουσεῖο" μοναδικοῦ θησαυροῦ ἑλληνικῆς τέχνης καί γραμμάτων. Ἡ χερσόνησος τοῦ Ἄθω εἶναι ἡ ἀνατολικότερη καί τραχύτερη τῶν τριῶν ἐπιμέρους παράλληλων χερσονήσων (Κασσάνδρας ἤ Παλλήνης, Λόγκου ἤ Σιθωνίας κεντρική, καί Ἄθω ἤ Ἁγίου Ὄρους), πού ἀπαρτίζουν τή χερσόνησο τῆς Χαλκιδικῆς. Ἡ χερσόνησος αὐτή καλύπτεται ἀπό τό ὄρος Ἄθω πού κορυφώνεται σέ μία μαρμάρινη πυραμίδα ὕψους 2033μ., ἐξ οὗ καί τό ὄνομά της. Καταλήγει δέ στό Ἀκρωτήριο Νυμφαῖο ἤ Ἀκρόθωον. Στερεῖται ποταμῶν καί λιμνῶν. Συνδέεται μέ τή Χαλκιδική μέ στενό ἰσθμό, χαμηλῆς λωρίδας γῆς, μήκους 2 χλμ., ἱστορικό ἀπό τούς Περσικούς πολέμους τό 480 π.Χ.. Μεταξύ τῆς χερσονήσου τοῦ Ἀθω καί τῆς Σιθωνίας ἤ Λόγκου σχηματίζεται ὁ Σιγγιτικός ἤ κόλπος Ἁγίου Ὄρους, ἐνῶ ΒΑ ὁ κόλπος τῆς Ἱερισσοῦ.
Λίγα μίλια ΝΑ τοῦ Ἄθω βρίσκεται τό μεγαλύτερο βάραθρο τοῦ Αἰγαίου, πού ἀπό τά 80μ βάθος, ἀπότομα φθάνει τά 1070μ.
Μοναστικά Ἱδρύματα
Τά Μοναστικά ἱδρύματα τοῦ Ἁγίου Ὄρους διακρίνονται σέ ἕξι τάξεις: τίς Ἱερές Μονές ἤ Μοναστήρια, τίς Σκῆτες, τά Κελιά, τίς Καλύβες, τά Καθίσματα καί τά Ἡσυχαστήρια.
Ἱερές Μονές
Τό Ἅγιο Ὄρος συνίσταται ἀπό εἴκοσι ἱερές, κυριαρχικές, βασιλικές, πατριαρχικές καί σταυροπηγιακές μονές. Σύμφωνα μέ τήν ἱεραρχική τάξη (ἐκ τοῦ χρόνου ἵδρυσης) οἱ Ἱερές Μονές τοῦ Ἁγίου Ὅρους, καλούμενες καί Ἀθωνικές, εἶναι οἱ ἑξῆς:
- Ἱερά Μονή Μεγίστης Λαύρας (963)
- Ἱερά Μονή Βατοπεδίου (972)
- Ἱερά Μονή Ἰβήρων (976)
- Ἱερά Μονή Χιλιανδαρίου ἤ Χελανδαρίου (1197, Σερβική)
- Ἱερά Μονή Διονυσίου (1375)
- Ἱερά Μονή Κουτλουμουσίου (12ος αἰ.)
- Ἱερά Μονή Παντοκράτορος (1363)
- Ἱερά Μονή Ξηροποτάμου (11ος αἰ.)
- Ἱερά Μονή Ζωγράφου (1270, Βουλγαρική)
- Ἱερά Μονή Δοχειαρίου (11ος αἰ.)
- Ἱερά Μονή Καρακάλλου (1070)
- Ἱερά Μονή Φιλοθέου (992)
- Ἱερά Μονή Σίμωνος Πέτρας (ἤ Σιμωνόπετρα) (1363)
- Ἱερά Μονή Ἁγίου Παύλου (11ος αἰώνας)
- Ἱερά Μονή Σταυρονικήτα (1542)
- Ἱερά Μονή Ξενοφῶντος (1070)
- Ἱερά Μονή Γρηγορίου (14ος αἰώνας)
- Ἱερά Μονή Ἐσφιγμένου (11ος αἰώνας)
- Ἱερά Μονή Ἁγίου Παντελεήμονος (ἤ Ρωσικό) (ἀπό τό 1169 παραχωρήθηκε στούς Ρώσους)
- Ἱερά Μονή Κωνσταμονίτου ἤ Κασταμονίτου (1086)
Στή χερσόνησο τοῦ Ἄθω, σύμφωνα μέ τήν παλαιά βυζαντινή τάξη, ἀπαγορεύεται ἡ εἴσοδος γυναικῶν. Ὁ περιορισμός αὐτός ἔχει πνευματική βάση στήν παρθενία τῶν μοναχῶν καί τήν ἀφιέρωση τοῦ Ὄρους στή Θεοτόκο. Ὀνομάζεται «ἄβατον» καί ἰσχύει ἀπό τήν ἀρχή τῆς σύστασης τῆς ἰδιόρρυθμης πολιτείας.
Ἐπίσκεψη στό Ἅγιο Ὄρος ἐπιτρέπεται, σύμφωνα μέ τό Τυπικό τῆς μοναστικῆς πολιτείας, μόνο στούς ἄντρες. Οἱ ἐπισκέπτες ὀφείλουν, λίγες μέρες πρίν ἀπό τήν ἐπίσκεψή τους νά τηλεφωνήσουν στά γραφεῖα τοῦ Ἅγιου Ὄρους, στή Θεσσαλονίκη γιά νά κλείσουν θέση καί νά πάρουν ἕναν κωδικό ἀριθμό. Ὁ ἀριθμός αὐτός εἶναι ἀπαραίτητος, μιᾶς καί εἶναι περιορισμένος ὁ ἀριθμός τῶν ἐπισκεπτῶν (120) πού ἐπιτρέπονται ἀνά ἡμέρα.
Τό γραφεῖο τοῦ Ἁγίου Ὄρους στήν Θεσσαλονίκη εἶναι ἀνοικτό ἀπό τίς 8:30 ὥς τίς 14:00, καί τό Σάββατο ἀπό τίς 10:00 ὡς τίς 12:00.
Οἱ ἐπισκέπτες μποροῦν νά πᾶνε ὁδικῶς (μέ τό αὐτοκίνητό τους ἥ μέ λεωφορεῖο) ἀπό τή Θεσσαλονίκη ὡς τήν Ἱερισσό, τά Νέα Ρόδα ἤ τήν Οὐρανούπολη. Ἡ διαδρομή εἶναι περίπου 140 χιλιόμετρα. Ὑπάρχουν καί ἀπευθείας συνδέσεις λεωφορείων ΚΤΕΛ ἀπό τίς μεγάλες πόλεις τῆς Ἑλλάδας μέ τήν Οὐρανούπολη, γιά νά μπεῖτε στό Ἅγιο Ὄρος.
Οἱ πόλεις εἶναι τουριστικές, πού σημαίνει ὅτι ὑπάρχουν ὅλων τῶν εἰδῶν τά καταστήματα, ξενοδοχεῖα ἀλλά καί πάρκινκ γιά τά αὐτοκίνητα. (Τά μόνα αὐτοκίνητα πού ἐπιτρέπονται στό Ἅγιο Ὄρος εἶναι αὐτά τῶν μονῶν καί τῶν ἐργατῶν πού δουλεύουν σ’ αὐτές).
Ἔτσι οἱ ἐπισκέπτες θά πρέπει νά ἀφήσουν τά αὐτοκίνητά τους στήν πόλη.
Πρίν ἀναχωρήσουν οἱ ἐπισκέπτες γιά τό Ἅγιο Ὄρος πρέπει ὁπωσδήποτε νά προμηθευτοῦν τά Διαμονητήριά τους. Αὐτό γίνεται στήν Οὐρανούπολη, στά ἐκεῖ γραφεῖα τοῦ Ἅγιου Ὄρους (δεξιά ἀπό τό λιμάνι). Ἐδῶ πρέπει νά βρίσκονται οἱ ἐπισκέπτες τουλάχιστον μία ὥρα πρίν ἀπό τήν ἀναχώρηση.
Πάνω στό Διαμονητήριο ἀναγράφονται τά στοιχεῖα τοῦ ἐπισκέπτη, ὁ κωδικός του ἀριθμός, ἡ ἡμερομηνία καί οἱ ἡμέρες παραμονῆς. Συνήθως ὁρίζονται 4 ἡμέρες ἀλλά σέ περίπτωση πού ὁ ἐπισκέπτης θελήσει νά μείνει περισσότερες μπορεῖ νά ζητήσει παράταση ἀπό τήν Ἱερά Ἐπιστασία στίς Καρυές. Ἀπό τήν Ἱερισσό οἱ ἐπισκέπτες παίρνουν τό καΐκι πού τούς πηγαίνει στήν ἀριστερή πλευρά τοῦ Ἁγίου Ὄρους.
Ἀπό ἐκεῖ μποροῦν νά ἐπισκεφθοῦν τίς μονές: Χιλανδαρίου, Ἐσφιγμένου, Βατοπεδίου, Παντοκράτορος, Σταυρονικήτα, Ἰβήρων, Μεγίστης Λαύρας. Γιά τίς ἄλλες μονές θά πρέπει νά κατέβουν στή μονή Ἰβήρων (3 ὧρες μέ τό καΐκι), ἀπό ἐκεῖ νά πᾶνε στίς Καρυές (μισή ὥρα μέ τό λεωφορεῖο) καί ἀπό ἐκεῖ στίς μονές πού ἐπιθυμοῦν. Τό δρομολόγιο τῆς Ἱερισσοῦ γίνεται μόνο τό καλοκαίρι.
Ἀπό τήν Οὐρανούπολη ξεκινάει ἄλλο καραβάκι πού πηγαίνει στή δεξιά πλευρά καί κάνει στάση στίς μονές: Δοχειαρίου, Ξενοφῶντος, Παντελεήμονος, Γρηγορίου, Διονυσίου, Ἁγίου Παύλου. Γιά τίς ἄλλες μονές οἱ ἐπισκέπτες θά πρέπει νά κατέβουν στό λιμάνι τῆς Δάφνης (2 ὧρες μέ τό καραβάκι) καί ἀπό ἐκεῖ στίς Καρυές (μισή ὥρα μέ τό λεωφορεῖο).
Ἡ συγκοινωνία στό Ἅγιο Ὄρος, βέβαια, δέν εἶναι ἐπαρκής. Ἔτσι, ἐκτός ἀπό τά καΐκια καί τά λεωφορεῖα, μποροῦν ὅποιοι θέλουν νά μισθώσουν αὐτοκίνητο γιά νά τούς πάει στόν προορισμό τους. Πάντως οἱ ἐπισκέπτες πρέπει νά εἶναι καί προετοιμασμένοι γιά ἀρκετό περπάτημα.
Γραφεῖο Προσκυνητῶν Ἁγίου Ὄρους: 2310 / 252.578 & 2310 / 861.611
Γραφεῖο Διαμονητηρίων Οὐρανούπολη: 23770 / 71.422
Λιμεναρχεῖο Ἱερισσοῦ: 23770 / 22.666
Λιμενικός Σταθμός Οὐρανούπολης: 23770 / 71.248
Ἀστυνομικό Τμῆμα Ἱερισσοῦ: 23770 / 22.206
Ἀστυνομικό Φυλάκιο Οὐρανούπολης: 23770 / 71.203
ΠΛΟΙΑ ΠΕΡΙΠΛΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ
Ἁγιορείτικες Γραμμές: 23770 / 71.626 & 23770 / 71.511
Ἀθωνικοί Πλόες: 23770 / 71.149 & 23770/71.016
ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΑΚΤΟΠΛΟΪΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ
ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ
ΙΕΡΙΣΣΟΥ: 23770 / 21041
ΟΥΡΑΝΟΥΠΟΛΗΣ:23770 / 71149
ΔΑΦΝΗΣ: 23770 / 24100
ΜΙΚΡΟΑΘΩΣ Ν.Ε.
ΠΛΟΙΟ ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ: 6947819885
ΤΑΧΥΠΛΟΟΥ Μ. ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ: 6995105105
“ΠΟΡΤΑЇΤΙΣΣΑ”
ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΤΑΞΙ: 6974060744
“ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ”
ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΤΑΞΙ: 6979110020
ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΟΔΙΚΩΝ ΣΥΓΝΟΙΝΩΝΙΩΝ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΚΙΝΗΣΕΩΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ – ΤΑΞΙ ΕΝΤΟΣ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ
23770/23266 & 6944302451
ΚΤΕΛ Ν. ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ: 2310/316565
ΚΤΕΛ ΑΘΗΝΩΝ: 210/5254800
ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΠΑΝΔΟΧΕΙΩΝ
ΚΑΡΥΩΝ: 23770/24114
ΔΑΦΝΗΣ: 23770/23603
ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΓΡΑΦΕΙΩΝ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΩΝ
ΟΥΡΑΝΟΥΠΟΛΕΩΣ: 23770/71422
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΟΜΟΓΕΝΩΝ: 2310/252575
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ: 2310/252578
ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΑ ΚΑΡΑΒΙΩΝ / ΤΑΧΥΠΛΟΩΝ
Ἀπό Δευτέρα ἕως Παρασκευή
• 06.30 π.μ. ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ
• 08.00 π.μ. ΜΙΚΡΑ ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ (Ταχύπλοο)
• 08.40 π.μ. ΣΟΦΙΑ (Ταχύπλοο)
• 09.45 π.μ. ΑΓ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ
• 10.30 π.μ. ΣΟΦΙΑ (Ταχύπλοο)
• 11.45 π.μ. ΜΙΚΡΑ ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ (Ταχύπλοο)
ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΑ ΚΑΡΑΒΙΩΝ / ΤΑΧΥΠΛΟΩΝ
Ἡμέρα Σάββατο
• 07.00 π.μ. ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ
•08.00 π.μ. ΜΙΚΡΑ ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ (Ταχύπλοο)
•08.40 π.μ. ΣΟΦΙΑ (Ταχύπλοο)
•09.45 π.μ. ΑΓ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ
•10.30 π.μ. ΣΟΦΙΑ (Ταχύπλοο)
•11.45 π.μ. ΜΙΚΡΑ ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ (Ταχύπλοο)
ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΑ ΚΑΡΑΒΙΩΝ / ΤΑΧΥΠΛΟΩΝ
Ἡμέρα Κυριακή
•08.30 π.μ. ΜΙΚΡΑ ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ (Ταχύπλοο)
•08.40 π.μ. ΣΟΦΙΑ (Ταχύπλοο)
•09.45 π.μ. ΑΓ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ
•10.30 π.μ. ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ
•10.30 π.μ. ΣΟΦΙΑ (Ταχύπλοο)
•11.00 π.μ. ΜΙΚΡΑ ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ (Ταχύπλοο)
ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ
ALEXANDROS VILLAGE, ΝΕΑ ΡΟΔΑ-ΤΡΥΠΗΤΗ
23770 / 31.424
ΑΚΤΗ ΟΥΡΑΝΟΥΠΟΛΗ HOTEL
23770 / 71.590
ALEXANDROS HOTEL
23770 /24. 032 – 24.033
PYRGOS HOTEL
23770 /21.281
MAKEDONIA HOTEL
23770 /71.085
EAGLES PALACE HOTEL
23770 /31.101
ALEXANDROS PALACE HOTEL
23770 /31.424
THEOXENIA HOTEL
23770 /71.060
ARISTOTELES HOTEL
23770 /71.012
XENIA HOTEL
23770 /71.412
THEOPISTI HOTEL
23770 /71.232
AKRATHOS HOTEL
23770 /71.100
ΗΛΙΟΒΑΣΙΛΕΜΑ HOTEL
23770 /71.372
ΑΛΚΥΟΝΙΣ HOTEL
23770 /22.577
AΕΤΩΝ ΜΕΛΑΘΡΟΝ HOTEL
23770 /31.047 & 24.034